© Nathan Denette/The Canadian Press via AP

By Hannah Docter Loeb

Kar leoparı nüfusu iklim değişikliği ve düşük genetik çeşitlilik nedeniyle tehdit altında

Kar leoparları, sayılarının giderek azalması nedeniyle IUCN Kırmızı Listesi’nde ‘hassas’ tür olarak yer alıyor.

Kar leoparlarının vahşi doğada neslinin tükenme riski yüksek. Kaçak avlanma ve habitat tahribatı, Orta ve Asya'nın sıradağlarına özgü olan kedigilleri tehdit ediyor.

Ancak Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde yayınlanan yeni bir çalışma, leoparların genetik yapılarının da bozulmasında etkili olabileceğini gösteriyor.

Kar leoparları iklim değişikliğine yenik düştü

Kar leoparları görkemli bir türdür. En büyük kedilerden biri olan bu kedigiller, Rusya, Afganistan, Nepal ve Tibet dahil olmak üzere 12 Asya ülkesinin dağlık bölgelerinde bulunur.

Bu kedigiller, bu aşırı soğuk ve dağlık ortamlara iyi adapte olmuşlardır. Ayrıca Tibet'in mavi koyunu, Sibirya dağ keçisi ve pika gibi hayvanları avlayan başlıca türlerdendir

Ancak çok fazla kar leoparı kalmadı: nüfus tahminleri 4.500 ila 7.500 arasında değişiyor. Ve bu küçük nüfus nedeniyle, IUCN Kırmızı Listesi'nde "savunmasız" olarak sınıflandırılmışlardır

Ayrıca iklim değişikliğinin neden olduğu habitat değişikliklerine karşı da son derece hassastırlar.

Stanford'da biyolog olan ve çalışmanın yazarlarından biri olan Dmitri Petrov, "Yaşam alanları çok elverişsiz olduğu için, insan nüfusundaki artış kar leoparlarını çok fazla etkilemedi, ancak iklim değişikliği etkileyecek" diyor.

"İnsanların inşaat yapmak ya da tarıma başlamak için dağlarına gelmelerine gerek yok. İklim değişiyor ve bu uzak bölgelerde bile herkesi ve her şeyi etkiliyor."

Düşük genetik yoğunluk kar leoparları için bir sorun

Bu çalışma için araştırmacılar 37 kar leoparı için tüm genom dizileme verileri oluşturdu. Bundan önce bilim insanları türün sadece dört genomunu dizilemişti.

Bu yeni çalışma, bu leoparların çoğunun aynı DNA'yı paylaştığını ortaya koydu. Bu kediler uzun bir süre boyunca küçük ve istikrarlı bir nüfusa sahip oldukları için bu mantıklı.

Bununla birlikte, düşük genetik çeşitlilik hayatta kalmaları için bir sorun teşkil edebilir. Birbirine benzeyen bireyler çevresel değişikliklere, hastalıklara ve avcılara karşı daha hassastır. Araştırmaya göre bu durum, değişen bir çevrede genel olarak yok olma risklerini artırıyor.

Kar leoparları için umut var mı?

Çalışma ayrıca kar leoparlarının önemli ölçüde daha düşük bir "homozigot yüke" sahip olduğunu ortaya koydu. Kedilerin potansiyel olarak zararlı mutasyonları miras aldığına dair daha az örnek vardı. Zaman içinde kar leoparları kötü mutasyonları "temizleyerek" popülasyonun nispeten sağlıklı kalmasını sağladı.

Bu da türün oldukça dirençli olabileceğini gösteriyor. Ancak araştırmacılar bunun iklimdeğişikliğine karşı korunmak için yeterli olmadığını söylüyor ve bu çalışmanın gelecekteki koruma çabalarına ışık tutmasını umuyor**.**

Petrov, "Yaşam alanları bozulmaya başlarsa, kar leoparlarının soyu kolayca tükenebilir, çünkü onlar için çok fazla ekolojik alan yok ve toplam nüfus çok küçük" diyor.

https://tr.euronews.com/green/2025/10/13/kar-leopari-nufusu-iklim-degisikligi-ve-dusuk-genetik-cesitlilik-nedeniyle-tehdit-altinda