Gezegensel Sağlık Diyeti (The Planetary Health Diet, PHD) nedir?

Gezegensel Sağlık Diyeti (The Planetary Health Diet, PHD) nedir? 

EAT-Lancet Comission, 2019 senesinde The Guardian gibi ana akım medya kanalları aracılığı ile bir rapor yayınladı. Rapora göre herkes bitki-ağırlıklı beslenirse 2050 senesine kadar 10 milyar insan için beslenme sürdürülebilir kılınabilirdi. Yirmiyi aşkın ülkeden 37 saygın bilim insanı, dünyanın hızla artan nüfusunu doyurabilmek için Gezegensel Sağlık Diyeti’nin uygulanması gerektiğinde hemfikirdi.

Mütevazı miktarlarda balık, et ve süt ürünü içeren bitki-temelli bu beslenmede her renkten çeşitli sebze ve meyvelerin tüketilmesi teşvik ediliyordu; doymamış yağdan ziyade doymuş yağlar ön plandaydı ve diyet rafine tahıllar ile yüksek oranda işlenmiş besinler yerine şeker ve patates gibi nişastalı besinleri koyuyordu. Sıralı günlük tam liste ise şöyleydi:

Proteinler

• 50 gram yağlı tohumlar (ceviz, fındık, fıstık vb.),

• 75 gram baklagil (fasulye, nohut, mercimek),

• 250 gram inek sütü veya eşdeğeri (bitkisel sütler, süt ürünleri),

• 14 gram kırmızı et (dana, koyun, kuzu, domuz eti),

• 29 gram kanatlı hayvan eti (tavuk, kaz, horoz vb.),

• 13 gram yumurta,

• 28 gram balık

Karbonhidratlar

• 232 gram tam tahıllı karbonhidrat (kahverengi pirinç, yulaf, tam tahıllı ekmek vb.),

• 50 gram nişastalı sebze (patates, tatlı patates, bezelye, mısır, bal kabağı vb.),

• 300 gram sebze (bütün sebzeler),

• 200 gram meyve (bütün meyveler),

• 31 gram ilave şeker

Yağlar

• 40 gram doymamış yağ (zeytinyağı, ayçiçeği yağı vb. bitkisel yağlar),

• 11.8 gram doymuş hayvansal yağlar (tereyağı, kuyruk yağı vb.).

Ortalama bir yetişkin için günlük 2500kcal alınsa da yaşa, cinsiyete ve aktivite seviyesine göre değiştirilebilen bu diyet gıda ve endüstri uzmanları tarafından topa tutuldu. Eleştiriler diyetin besin yoksunu olduğu, sürdürülebilir tarım pratikleri konusunda halkı yanlış yönlendirdiği, raporun vegan ideoloji tarafından ortaya atıldığı ve hatta dini ve finansal bir gündemi olduğu yönündeydi.

Raporu kim yazdı?

Şu an iki rapor var; birisi medikal yayın The Lancet’te yayınlanan 39 sayfalık tam rapor ve diğeri tüketicilerin kolay anlaması için kısaltılan, grafiklerle desteklenen EAT’in internet sitesindeki 26 sayfalık özet rapor.

EAT kendini, ‘Besin sistemini bilimi dinleyerek, kesintisiz çalışarak ve alışılmışın dışında iş ortaklıkları kurarak dönüştürmeye adamış global, kâr amacı gütmeyen girişim’ olarak tanımlıyor. Kurucuları olan Stordalen Foundation’ın sahibi Norveçli mutli-milyoner vegan Gunhild Stordalen, Wellcome Trust’ın sahibi ise Binyılcılığa inanan Hristiyan grup Seventh Day Adventist tarafından yetiştirilen Henry Wellcome.

EAT aynı zamanda tıbbi ilaçlar, zirai ilaçlar ve aşırı-işlenmiş besin sektöründeki en büyük isimlerin yoklama listesini aratmayan 40 majör firmayı çatısı altında toplayan FReSH ile iş ortağı. Geleneksel ‘topraktan-tabağa’ yaklaşımını insanlardan başlayan ve onların tüketim alışkanlıklarına odaklanan ‘tabaktan-toprağa’ yaklaşımına dönüştüren FReSH, küçük ölçekli üretimi tamamen denklemin dışında bırakan bir sistem öngörüyor.

KAYNAK: https://www.oggusto.com/bmw/gezegensel-beslenme-nedir?